Η αφορμή για αυτό το άρθρο σύνταξης ήταν η δημοσίευση από την Παγκόσμια Εταιρεία Ιατρικής Ζώων Συντροφιάς (WSAVA) κατευθυντήριων οδηγιών για την κτηνιατρική οδοντιατρική, ενός σημαντικού πονήματος 165 σελίδων. Η ΕΛΕΚΖΣ ανέλαβε τη μετάφραση των οδηγιών στην ελληνική γλώσσα, με στόχο να τις διανείμει στα μέλη της στο 10ο επετειακό Forum το Μάρτιο του 2019. Ιστορικά, η οδοντιατρική στην κτηνιατρική επιστήμη φαίνεται πως εφαρμόστηκε αιώνες π.Χ. στα ιπποειδή, μάλιστα υπάρχουν σχετικές αναφορές για αντιμετώπιση προβλημάτων των δοντιών και αναγνώριση της ηλικίας ιπποειδών ήδη από το 6ο αιώνα π.Χ. στην Κίνα. Στην αρχαία Ελλάδα φαίνεται πως βελτιώθηκε η τεχνική της αναγνώρισης της ηλικίας των ιπποειδών μέσω της οδοντοφυίας τους. Ο Σίμων ο Αθηναίος, τον 5ο αιώνα π.Χ., στο βιβλίο του «Κτηνιατρική τέχνη, η εκτιμητική των ιπποειδών», αναφέρεται στις ηλικίες ανατολής των δοντιών των ίππων και στον τρόπο εκτίμησης της ηλικίας τους. Μεταγενέστερα, το 333 π.Χ., ο Αριστοτέλης στο βιβλίο του «Ιστορία των ζώων» δίνει έναν ορισμό της περιοδοντικής νόσου των ίππων, ενώ τη σκυτάλη πήραν οι Ρωμαίοι, οι οποίοι και ανέπτυξαν σημαντικά την οδοντιατρική των ιπποειδών. Στη σύγχρονη εποχή πρωτεργάτης στην οδοντιατρική ζώων συντροφιάς (ΟΖΣ) ήταν ο Joseph Bodingbauer τη δεκαετία του 1930 στη Βιέννη, ενώ στις Η.Π.Α. το πεδίο αυτό της κτηνιατρικής επιστήμης ξεκίνησε να αναπτύσσεται σχετικά πρόσφατα και κυρίως μετά το 1970. Συγκεκριμένα αναγνωρίστηκε ως ξεχωριστή ειδικότητα της κτηνιατρικής επιστήμης το 1988 στις Η.Π.Α., με την ίδρυση του Αμερικανικού Κολλεγίου Κτηνιατρικής Οδοντιατρικής (AVDC) και στην Ευρώπη τo 1998 με την ίδρυση του Ευρωπαϊκού Κολλεγίου Κτηνιατρικής Οδοντιατρικής (EVDC). Η πρώτη κτηνιατρική σχολή που δημιούργησε τμήμα κτηνιατρικής οδοντιατρικής ήταν η Κτηνιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια (U-Penn) στη Φιλαδέλφεια των Η.Π.Α. στη δεκαετία του 1970, με πρωτοπόρο τον καθηγητή χειρουργικής Colin Harvey, o οποίος πρόσφατα τιμήθηκε από τη WSAVA στο Παγκόσμιο Συνέδριο Κτηνιατρικής Μικρών Ζώων στη Σιγκαπούρη για τη μεγάλη του συμβολή στην ανάπτυξη της κτηνιατρικής οδοντιατρικής. Η ανάπτυξη της ΟΖΣ είναι ραγδαία τις τελευταίες δύο δεκαετίες και σύμφωνα με πολλούς συγγραφείς οι οδοντιατρικές, οι στοματολογικές και οι γναθοπροσωπικές παθήσεις αποτελούν τις συχνότερες παθήσεις που αντιμετωπίζονται στην κτηνιατρική των ζώων συντροφιάς, ενώ στη Βόρεια Αμερική και στην Ευρώπη σημαντικό μέρος των εσόδων ενός κτηνιατρείου προκύπτει από την ΟΖΣ.
Στα πλαίσια της ΟΖΣ ο κτηνίατρος αντιμετωπίζει περιστατικά περιοδοντικής νόσου, η οποία αποτελεί και τη συχνότερη νόσο του σκύλου και της γάτας, καταγμάτων των δοντιών (τα οποία μπορούν να αντιμετωπιστούν εκτός από εξαγωγή με έμφραξη, ενδοδοντική θεραπεία και τοποθέτηση μεταλλικών στεφανών), φλεγμονώδεις παθήσεις του στόματος, ορθοδοντικά προβλήματα που οδηγούν σε τραυματική σύγκλειση, κατάγματα των γνάθων, νεοπλάσματα της στοματικής κοιλότητας, στοματορρινική επικοινωνία κ. ά.
Όπως τονίζεται και στις κατευθυντήριες οδηγίες της WSAVA, οι παθήσεις των δοντιών και του στόματος προκαλούν έντονο πόνο αλλά και λοιμώξεις, τόσο τοπικά, όσο και συστηματικά. Για τους λόγους που προαναφέρονται, θεωρείται ότι οι οδοντιατρικές παθήσεις που δεν αντιμετωπίζονται ή που αντιμετωπίζονται ανεπαρκώς, υποβαθμίζουν την ευζωία των ζώων συντροφιάς. Στις οδηγίες συμπεριλαμβάνεται, επίσης, εκτενής αναφορά σχετικά με τα ολέθρια αποτελέσματα της εφαρμογής οδοντιατρικών πράξεων χωρίς γενική αναισθησία (anesthesia-free, AFD ή non-anesthetic dentistry, NAD), η οποία είναι τουλάχιστον αναποτελεσματική ή ακόμα και επιβλαβής. Ακόμη συζητούνται η αρνητική επίδραση των αδιάγνωστων ή/και μη θεραπευμένων οδοντιατρικών παθήσεων στην υγεία και στη διάθεση των ασθενών ζώων και η σχέση τους με την ευζωία.
Όπως επισημαίνεται και στις οδηγίες, η οδοντιατρική αποτελεί μια ειδίκευση της κτηνιατρικής επιστήμης στην οποία δεν έχει δοθεί μέχρι τώρα η απαιτούμενη προσοχή και υφίστανται διάφοροι μύθοι και παρανοήσεις σχετικά με αυτή. Η διδασκαλία της κτηνιατρικής οδοντιατρικής στις κτηνιατρικές σχολές αποτελεί το μέσο με το οποίο η ειδικότητα αυτή της κτηνιατρικής επιστήμης θα εξελιχθεί και θα προοδεύσει, με στόχο την υψηλότερου επιπέδου παροχή υπηρεσίας στα ασθενή ζώα και τη βελτίωση της γενικής υγείας και ευζωίας τους.
