Προβολή του τρίτου βλεφάρου και διόγκωση του οφθαλμού σε ένα σκύλο.
Ένας αρσενικός σκύλος φυλής Boxer ηλικίας πέντε ετών προσκομίστηκε εξαιτίας έντονης διόγκωσης του αριστερού οφθαλμού και κατάπτωσης (Εικόνα.1 και 2). Στο ιστορικό αναφέρθηκε προβολή του τρίτου βλεφάρου διάρκειας τεσσάρων ημερών. Το τελευταίο διήμερο ο σκύλος παρουσίαζε κατάπτωση και ανορεξία.
Η γενική κλινική εξέταση δεν ανέδειξε κάτι παθολογικό. Η θερμοκρασία του σκύλου μετρήθηκε στους 40,3⁰C. Κατά την προσπάθεια παθητικής διάνοιξης του στόματος το ζώο αντιδρούσε με κραυγές πόνου.
- Πώς θα περιγράφατε τις οφθαλμικές αλλοιώσεις; (Εικόνες1 και 2).
- Ποια είναι η πιθανότερη διάγνωση; Από ποιες άλλες παθολογικές καταστάσεις πρέπει να γίνει η διαφοροδιάγνωση και ποιες κλινικές και εργαστηριακές εξετάσεις θα συστήνατε;
- Ποια είναι η θεραπεία που θα προτείνατε;
Απαντήσεις
Προβολή του τρίτου βλεφάρου και διόγκωση του οφθαλμού σε σκύλο.
1. Πώς θα περιγράφατε τις οφθαλμικές αλλοιώσεις;
(Εικόνες 1 και 2).
Παρατηρείται έντονη προβολή του τρίτου βλεφάρου το οποίο επίσης παρουσιάζει οίδημα και υπεραιμία. Υπάρχει μεγάλου βαθμού οίδημα του επιπεφυκότα (χύμωση) ο οποίος προβάλλει και καλύπτει τμήμα του κερατοειδούς χιτώνα. Τέλος υπάρχει βλεννοπυώδες έκκριμα στον επιπεφυκικό σάκο και στα βλέφαρα, τα οποία παρουσιάζουν έντονο οίδημα που εκτείνεται σε ολόκληρη την περιοφθάλμια χώρα. Ο βολβός του οφθαλμού φαίνεται φυσιολογικός.
2. Ποια είναι η πιθανότερη διάγνωση; Από ποιες άλλες παθολογικές καταστάσεις πρέπει να γίνει η διαφοροδιάγνωση και ποιες κλινικές και εργαστηριακές εξετάσεις θα συστήνατε;
Η απότομη κλινική εμφάνιση, η χαρακτηριστική κλινική εικόνα, καθώς και ο πυρετός παραπέμπουν σε οπισθοβολβικό/περιβολβικό φλέγμονα ή απόστημα. Επιπλέον, ο έντονος πόνος κατά τη διάνοιξη του στόματος είναι χαρακτηριστικό κλινικό εύρημα της νόσου1. Η διαφορική διάγνωση περιλαμβάνει τη σιελοκήλη και τις κύστεις του ζυγωματικού σιελογόνου αδένα, την εωσινοφιλική μυοσίτιδα των μασητήρων και τις οπισθοβολβικές και περιβολβικές νεοπλασίες1,2,3,4.
Για την διαφορική διάγνωση της νόσου, απαραίτητη είναι η επισκόπηση της στοματικής κοιλότητας 2. Ο οφθαλμικός κόγχος στο σκύλο στερείται οστέινου εδάφους και γειτνιάζει στενά με τη στοματική κοιλότητα και την κροταφογναθική άρθρωση. Σε περίπτωση υποψίας φλέγμονος ή αποστήματος του οφθαλμικού κόγχου πρέπει να ελέγχεται η περιοχή της στοματικής κοιλότητας πίσω από τον άνω τελευταίο γομφίο της ομόπλευρης με τον πάσχοντα οφθαλμό πλευράς, η οποία στις περισσότερες περιπτώσεις είναι διογκωμένη, όπως παρατηρήθηκε και στο περιστατικό μας (Εικόνα 3). Η εξέταση αυτή λόγω της επώδυνης αντίδρασης του ζώου, γίνεται μετά τη χορήγηση ηρεμιστικού. Οι εργαστηριακές εξετάσεις που συστήνονται είναι η γενική εξέταση αίματος, η λήψη υλικού για κυτταρολογική εξέταση από τον οπισθοβολβικό χώρο, το υπερηχογράφημα του οφθαλμικού κόγχου καθώς και η μαγνητική τομογραφία, εφόσον υπάρχει η δυνατότητα 5,6,7. Στο περιστατικό που αναφέρεται εδώ, στη γενική αίματος τα λευκά αιμοσφαίρια μετρήθηκαν στις 28.000/mm3. Στην κυτταρολογική εξέταση του υλικού που λήφθηκε από την κοιλότητα του οφθαλμικού κόγχου, βρέθηκαν άφθονα εκφυλισμένα ουδετερόφιλα, καθώς και άφθονοι ελεύθεροι και φαγοκυτταρομένοι κόκκοι. Τέλος στο υπερηχογράφημα του οπισθοβολβικού χώρου, απεικονίστηκαν πολλαπλές υπερηχογενείς περιοχές καθώς και κάποιες ανηχογενείς εστίες – ευρήματα συμβατά με φλεγμονή/απόστημα 6 (Εικόνα 4).
3. Ποια είναι η θεραπεία που θα προτείνατε;
H θεραπεία των αποστημάτων του οφθαλμικού κόγχου περιλαμβάνει τη χειρουργική παροχέτευσή τους και τη χορήγηση αντιβιοθεραπείας 1,2. Η προσπέλαση του οπισθοβολβικού χώρου γίνεται από τη στοματική κοιλότητα. Αρχικά, με νυστέρι, γίνεται μια μικρή τομή στον βλεννογόνο πίσω από τον τελευταίο γομφίο, στην οποία εισάγεται ήπια μια αιμοστατική λαβίδα ή αμβλύ ψαλίδι με κλειστά τα σκέλη και με κατεύθυνση προς το βάθος του οφθαλμικού κόγχου, πίσω από τον οπίσθιο πόλο του βολβού. Στη συνέχεια τα σκέλη ανοίγουν ελαφρά και η λαβίδα αποσύρεται παροχετεύοντας το απόστημα (Εικόνα 5). Στο συγκεκριμένο περιστατικό, χορηγήθηκε επιπλέον αμοξικιλλίνη/κλαβουλανικό οξύ (Synulox® palatable tablets, Pfizer) στη δόση των 20mg/kg ανά 12ωρο για δέκα ημέρες.
Η αιτία των αποστημάτων του οφθαλμικού κόχγου δεν είναι δυνατόν να προσδιορισθεί σε όλες τις περιπτώσεις. Πολλές φορές ενοχοποιούνται ξένα σώματα -που μπορούν να αφαιρεθούν κατά τη παροχέτευση του αποστήματος- 8,9, ενώ πιθανά είναι και η αιματογενής μόλυνση, οι τραυματισμοί μέσω της στοματικής κοιλότητας, καθώς και τα οδοντικά προβλήματα 10.
> Βιβλιογραφία
1. Van der Woerdt A. Orbital inflammatory disease and pseudotumor in dogs and cats. Vet Clin North Am Small Anim Pract 2008,38:389-401.
2. Spiess BM, Pot SA. Diseases and surgery of the canine orbit. In Veterinary Orhthalmology, .Gelatt KN (ed). 5th edn.Wiley-Blackwell Publishing: Ames Iowa,2013, pp 793- 831.
3. Attali-Soussay K,Jegou JP,Clerc B. Retrobulbar tumors in dogs and cats:25 cases. Vet Ophthalmol 2001,4:19-27.
4. Gilmour MA,Morgan RV, Moore FM. Masticatory myopathy in the dog: a retrospective study of 18 cases.J Am Anim Hosp Assoc 1992,28:300-306.
5. Boydell P. Fine needle aspiration biopsy in the diagnosis of exophthalmos. J Small Anim Pract 1991,32:542-546.
6. Mason DR,Lamb CR,McLellan GJ. Ultrasonographic findings in 50 dogs with retrobulbar disease. J Am Anim Hosp Assoc 2001,37:557-562.
7. Boroffka SA,Verbuggen AM,Grinwis GC et al. Assessment of ultrasonography and computed tomography for the evaluation of unilateral orbital disease in dogs. J Am Vet Med Assoc 2007,230:671-680.
8. Hartley C,McConnell JF,Doust R. Wooden orbital foreign body in a Weimaraner. Vet Ophthalmol 2007,10:390-393.
9. Tovar MC,Huguet E,Gomezi MA. Orbital cellulitis and intraocular abscess caused by migrating grass in a cat. Vet Ophthalmol 2005,8:353-356.
10. Ramsey D,Marreta S,Hamor R et al. Ophthalmic manifestations and complications of dental disease in dogs and cats. J Am Anim Hosp Assoc 1996,32:215-224.
