Μάντζιος T. Κτηνίατρος, Υπ. Διδάκτορας, Μονάδα Παθολογίας Πτηνών, Τμήμα Κτηνιατρικής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Τσιούρης Β. Κτηνίαρος, Διδάκτορας, Αναπληρωτής Καθηγητής, Μονάδα Παθολογίας Πτηνών, Τμήμα Κτηνιατρικής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Σιούτας Γ. Κτηνίατρος, Υπ. Διδάκτορας, Εργαστήριο Παρασιτολογίας και Παρασιτικών Νοσημάτων, Τμήμα Κτηνιατρικής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Αποστολοπούλου Ε.Π. Κτηνίατρος, Υπ. Διδάκτορας, Εργαστήριο Παθολογικής Ανατομικής, Τμήμα Κτηνιατρικής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Κισκίνης K. Κτηνίατρος, Υπ. Διδάκτορας, Μονάδα Παθολογίας Πτηνών, Τμήμα Κτηνιατρικής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Τσιόκας Ε. Κτηνίατρος, Μετεκπαιδευόμενος, Μονάδα Παθολογίας Πτηνών, Τμήμα Κτηνιατρικής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Μπρέλλου Γ.Δ. Κτηνίαρος, Διδάκτορας, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Εργαστήριο Παθολογικής Ανατομικής, Τμήμα Κτηνιατρικής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Παπαδόπουλος H. Κτηνίαρος, Διδάκτορας, Καθηγητής, Εργαστήριο Παρασιτολογίας και Παρασιτικών Νοσημάτων, Τμήμα Κτηνιατρικής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Εισαγωγή
Η ιστομονάδωση είναι μία παρασιτική νόσος που οφείλεται στο Histomonas meleagridis, ένα πρωτόζωο που μπορεί να προκαλέσει νεκρωτική τυφλίτιδα και ηπατίτιδα σε αρκετά είδη πτηνών. Μέχρι σήμερα, ελάχιστα περιστατικά της νόσου έχουν αναφερθεί σε παγώνια, με αποτέλεσμα οι γνώσεις μας για την παθογένεια του παρασίτου στο συγκεκριμένο είδος να είναι περιορισμένες. Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η κλινικό-παθολογική διερεύνηση ενός περιστατικού ιστομονάδωσης σε παγώνια, που διαβιούσαν στη περιοχή της Θεσσαλονίκης, Ελλάδα.
Υλικά και μέθοδοι
Τον Νοέμβριο 2022, δύο θηλυκά παγώνια ηλικίας 5 και 8 μηνών, προσκομίστηκαν νεκρά στη Μονάδα Παθολογίας Πτηνών, Κλινική Παραγωγικών Ζώων του Τμήματος Κτηνιατρικής, Α.Π.Θ. Σύμφωνα με το ιστορικό, μία εβδομάδα πριν τη προσκόμιση τους, τα παγώνια εμφάνισαν κατήφεια, ανορεξία και απάθεια. Κατά την νεκροτομική εξέταση το ήπαρ ήταν έντονα διογκωμένο, ενώ κατά περιοχές εντοπίζονταν περιγεγραμμένες, επηρμένες νεκρωτικές αλλοιώσεις. Τα τυφλά ήταν έντονα διατεταμένα, με κιτρινόχρωμο περιεχόμενο, νεκρωτικές εστίες και εξελκώσεις στο τοίχωμα, καθώς και συμφύσεις με γειτονικά όργανα και στοιχεία περιτονίτιδας. Κατά τη νεκροτομική εξέταση τέθηκε η υποψία της ιστομονάδωσης, για την επιβεβαίωση της οποίας, διενεργήθηκαν παρασιτολογικές εξετάσεις σε δείγματα κοπράνων, ενώ τεμάχια εντέρου, ήπατος και σπληνός ελήφθησαν για τη διενέργεια ιστοπα- θολογικών εξετάσεων.
Αποτελέσματα
Η παρασιτολογική εξέταση των κοπράνων ανέδειξε την παρουσία πολυάριθμων σφαιρικών πρωτοζώων διαμέτρου 8–14μm μορφολογικά όμοιων με κύστεις H. meleagridis. Ιστοπαθολογικά διαπιστώθηκε ελκωτική νεκρωτική τυφλίτιδα και νεκρωτική ηπατίτιδα, ενώ μετά από ιστοχημική χρώση του υπεριωδικού οξέος (PAS) παρατηρήθηκαν τροφοζωίτες μορφολογικά όμοιοι με H. meleagridis.
Συμπεράσματα
Η απουσία εμπορικά διαθέσιμων φαρμάκων και η άγνοια του επιπολασμού του παρασίτου σε οικόσιτα και ελεύθερα διαβιούντα πτηνά της χώρας, καθιστούν αναγκαία τη λήψη μέτρων βιοασφάλειας στα οικόσιτα πτηνά, για την πρόληψη ενδημικών καταστάσεων.
Βιβλιογραφία
- Clarke LL, Beckstead RB, Hayes JR & Rissi DR (2017). Pathologic and molecular characterization of histomoniasis in peafowl (Pavo cristatus). Journal of veterinary diagnostic investigation: official publication of the American Association of Veterinary Laboratory Diagnosticians, Inc, 29(2), 237–241. https://doi.org/10.1177/1040638716687002.
- McDougald LR (2005). Blackhead disease (histomoniasis) in poultry: a critical review. Avian diseases 49(4), 462–476. https://doi.org/10.1637/7420-081005R.1.
