Διαστάσεις των φυσιολογικών νεφρών της γάτας με χρήση αξονικής τομογραφίας

---

Νατσιόπουλος Θ. DVM, MRCVS, Dick White Referrals, Station Farm, London Road, Six Mile Bottom, CB80UH, Cambridgeshire, Ηνωμένο Βασίλειο
Tappin S. MA VetMB, CertSAM, Dip ECVIM-CA, FRCVS, Dick White Referrals, Station Farm, London Road, Six Mile Bottom, CB80UH, Cambridgeshire, Ηνωμένο Βασίλειο
Shing H. 3BVSc, MRCVS, GradCert (SAUA), MANZCVS (Small Animal Radiology), Dick White Referrals, Station Farm, London Road, Six Mile Bottom, CB80UH, Cambridgeshire, Ηνωμένο Βασίλειο
Μάντης Π. DVM, FHEA, DipECVDI, FRCVS, Dick White Referrals, Station Farm, London Road, Six Mile Bottom, CB80UH, Cambridgeshire, Ηνωμένο Βασίλειο

Λέξεις ευρετηρίου:
αξονική τομογραφία, γάτες, νεφρός, νεφρικές διαστάσεις, πάχος νεφρικού φλοιού

Περίληψη

Πρόκειται για μία αναδρομική μελέτη με στόχο τον προσδιορισμό του νεφρικού μήκους, πλάτους, ύψους και πάχους του νεφρικού φλοιού των φυσιολογικών λειτουργικών νεφρών σε έναν πληθυσμό έντεκα κοινών Ευρωπαϊκών κοντότριχων και τριών κοινών Ευρωπαϊκών μακρύτριχων γατών στο Ηνωμένο Βασίλειο. Στη μελέτη συμπεριλήφθηκαν συνολικά 14 γάτες, δέκα θηλυκές στειρωμένες και τέσσερις αρσενικές στειρωμένες, με φυσιολογική νεφρική λειτουργία. Η φυσιολογική νεφρική λειτουργία ορίστηκε με βάση τις φυσιολογικές νεφρικές βιοχημικές τιμές του ορού αίματος, το φυσιολογικό ειδικό βάρος των ούρων (όταν ήταν διαθέσιμο) και την απουσία νεφρικών και άλλων κοιλιακών παθήσεων. Οι μέσες διαστάσεις του δεξιού νεφρού πριν από τη σκιαγράφηση ήταν 3,99 ± 0,33 εκ. σε μήκος, 2,76 ± 0,33 εκ. σε πλάτος, 2,31 ± 0,21 εκ. σε ύψος, ενώ εκείνες του αριστερού νεφρού ήταν 3,91 ± 0,34 εκ., 2,79 ± 0,29 εκ., 2,44 ± 0,20 εκ., αντίστοιχα. Το μέσο πάχος του νεφρικού φλοιού μετά τη σκιαγράφηση για τον δεξιό νεφρό ήταν 0,49 ± 0,13 εκ. και για τον αριστερό 0,49 ± 0,14 εκ. Επιπλέον, το μήκος των νεφρών (ΔΝ ή ΑΝ) συγκρίθηκε με το μήκος του δεύτερου οσφυϊκού σπονδύλου (Ο2) και τη διάμετρο της κοιλιακής αορτής (Ao). Οι μέσες αναλογίες ΔΝ/Ο2 και ΑΝ/Ο2 ήταν 2,29 ± 0,19 και 2,24 ± 0,18, αντίστοιχα, και οι μέσες αναλογίες ΔΝ/Ao και ΑΝ/Ao ήταν 10,25 ± 1,25 και 10,04 ± 1,22, αντίστοιχα. Δεν διαπιστώθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά στις μετρήσεις μεταξύ των δύο νεφρών. Η μελέτη αυτή παρέχει τιμές αναφοράς για το φυσιολογικό μέγεθος των νεφρών σε γάτες. Περαιτέρω μελέτες είναι απαραίτητες για την αξιολόγηση της εφαρμογής αυτών των τιμών αναφοράς στην κλινική πράξη.

Εισαγωγή

Η νεφρική νόσος είναι συχνή στις γάτες και η χρόνια νεφρική νόσος (ΧΝΝ) είναι η πιο συχνή μεταβολική νόσος, ιδίως στις ηλικιωμένες γάτες ηλικίας >12 ετών (Brown et al. 2016). Σε μια μελέτη μακροζωίας σε ζώα συντροφιάς στο Ηνωμένο Βασίλειο, η θνησιμότητα αποδόθηκε σε νεφρικές διαταραχές στο 12,1% των γατών, με τη ΧΝΝ να είναι η συχνότερη (13,6%) αιτία που εντοπίστηκε στην ηλικία των 5 ετών και άνω στις γάτες (O’Neill et al. 2015).

  Η ακτινογραφία και το υπερηχογράφημα είναι διαγνωστικές απεικονιστικές μέθοδοι που χρησιμοποιούνται συνήθως για την αξιολόγηση της νεφρικής νόσου στις γάτες. Ακτινογραφικά το μέγεθος του νεφρού εκτιμήθηκε αρχικά με τη σύγκριση του μήκους του με το μήκος του δεύτερου οσφυϊκού σπονδύλου (Barrett & Kneller 1972) και το φυσιολογικό μήκος του νεφρού στις γάτες, είναι 2,4-3,0 φορές το μήκος του δεύτερου οσφυϊκού σπονδύλου (μπορεί να είναι 1,9-2,6 φορές σε ηλικιωμένες γάτες). Υπερηχογραφικά, το μέσο φυσιολογικό μήκος των νεφρών στις γάτες περιγράφεται από τους Park et al. 2008, και είναι 3,83±0,51 εκ. για τον αριστερό και 3,96 ±0,48 εκ. για τον δεξιό νεφρό. Η υπερηχογραφία είναι ο απεικονιστικός τρόπος εκλογής για την αξιολόγηση των νεφρών σε σκύλους και γάτες, διότι παρέχει πληροφορίες σχετικά με τη θέση, το μέγεθος, το σχήμα, την αρχιτεκτονική και την αιμοδυναμική των νεφρών χωρίς να βλάπτει τον ασθενή με την έκθεση στην ακτινοβολία (Bragato et al. 2017). Επιπλέον, το υπερηχογράφημα μπορεί να βοηθήσει στη διάγνωση και την παρακολούθηση της ΧΝΝ και άλλων παθήσεων των νεφρών. Με βάση μια πρόσφατη δημοσίευση, παρατηρείται μειωμένο πάχος φλοιού σε γάτες με απώλεια νεφρικής λειτουργίας που υποβλήθηκαν σε υπερηχογραφική αξιολόγηση και συσχετίζεται αρνητικά με την εξέλιξη της νόσου (Yan et al. 2020).

  Η αξονική τομογραφία (CT) γίνεται όλο και πιο ευρέως διαθέσιμη στους κτηνίατρους. Σε σύγκριση με την ακτινογραφία, η αξονική τομογραφία προσφέρει εξαιρετική αντίθεση ιστών και παρέχει τρισδιάστατες εικόνες που ελαχιστοποιούν την συμπροβολή των οργάνων. Η αξονική τομογραφία έχει χρησιμοποιηθεί για την αξιολόγηση διαφόρων οργάνων και παθήσεων στην κτηνιατρική. Μέχρι στιγμής, μόνο μία μελέτη, που διεξήχθη στην Ταϊλάνδη, έχει αξιολογήσει τις φυσιολογικές διαστάσεις των νεφρών στις γάτες (Darawiro & Choisunirachon 2019). Επιπλέον, εξ όσων γνωρίζουν οι συγγραφείς, καμία μελέτη στην κτηνιατρική βιβλιογραφία δεν περιγράφει το πάχος του νεφρικού φλοιού σε γάτες με φυσιολογική νεφρική λειτουργία με τη χρήση της αξονικής τομογραφίας.

  Οι στόχοι αυτής της μελέτης ήταν: (i) να καθοριστούν το μήκος, πλάτος και ύψος των φυσιολογικών νεφρών, (ii) να συγκριθεί το μήκος τους με το μήκος του δεύτερου οσφυϊκού σπονδύλου (Ο2) και τη διάμετρο της αορτής (Ao) και (iii) να δοθούν οι φυσιολογικές τιμές αναφοράς για το πάχος του νεφρικού φλοιού (ΠΝΦ).

Υλικά και μέθοδοι

Σχεδιασμός μελέτης και κριτήρια επιλογής πληθυσμού
Πρόκειται για μια αναδρομική μελέτη. Συλλέχθηκαν για ανάλυση οι ιατρικοί φάκελοι και οι εικόνες αξονικής τομογραφίας γατών με φυσιολογική νεφρική λειτουργία που παραπέμφθηκαν στο νοσοκομείο Dick White Referrals μεταξύ της 1ης Ιανουαρίου 2012 και της 1ης Ιανουαρίου 2020. Η άδεια για τη χρήση κλινικών και διαγνωστικών απεικονιστικών δεδομένων για την έρευνα δόθηκε μέσω συγκατάθεσης των ιδιοκτητών κατά την εισαγωγή των ασθενών.

  Οι γάτες που υποβλήθηκαν σε αξονική τομογραφία κοιλίας για την αξιολόγηση μη νεφρικής παθολογίας αξιολογήθηκαν ως προς τα κριτήρια ένταξης. Από τα περιστατικά που εντοπίστηκαν, συμπεριλήφθηκαν στην παρούσα μελέτη μόνο γάτες με βιοχημικές τιμές ορού αίματος και ειδικό βάρος ούρων (εφόσον ήταν διαθέσιμο) που αντανακλούσαν φυσιολογική νεφρική λειτουργία (κρεατινίνη: 40-140 μmol/L, ουρία: 6-10 mmol/L, USG: 1,035-1,060 g/dL), όπως προτείνεται από τη Διεθνή Εταιρεία Νεφρικού Ενδιαφέροντος (IRIS) (www.iris-kidney.com, 2022). Από τη μελέτη αποκλείστηκαν γάτες με ενδείξεις νεφρικής νόσου (π.χ. εκφυλιστική, φλεγμονώδης/λοιμώδης ή νεοπλασματική νεφρική νόσος, νεφρικά έμφρακτα, νεφρική ασβέστωση) ή οποιαδήποτε άλλη κοιλιακή πάθηση στην αξονική τομογραφία, γάτες με παθολογικές βιοχημικές τιμές ορού των νεφρών ή/και παθολογικό ειδικό βάρος ούρων, καθώς και γάτες στις οποίες η αξονική τομογραφία πραγματοποιήθηκε μετά από τραυματικό επεισόδιο, π.χ. τροχαίο ατύχημα, πτώση από ύψος. Οι πληροφορίες που συλλέχθηκαν από τα ιατρικά αρχεία περιλάμβαναν τη φυλή, την ηλικία, το φύλο, την κατάσταση του ζώου ως προς τη στείρωση και το σωματικό βάρος (ΣΒ).

Πρωτόκολλο απεικόνισης με αξονική τομογραφία
Μετά τον προαναισθητικό έλεγχο και την κλινική εξέταση, όλες οι γάτες υποβλήθηκαν σε γενική αναισθησία. Κάθε γάτα τοποθετήθηκε σε στερνική θέση. Οι μελέτες αξονικής τομογραφίας πραγματοποιήθηκαν με την ίδια μονάδα 16 τομών (MX-16 slice, Philips Healthcare) και περιελάμβαναν την κοιλιά με ή χωρίς άλλα μέρη του σώματος ανάλογα με τον λόγο της μελέτης. Αμέσως μετά το τέλος της μελέτης πριν την σκιαγράφηση, χορηγήθηκε ioversol (Optiray 320mg/ml, Guerbet), ένας μη ιονικός ιωδιούχος σκιαγραφικός παράγοντας, σε δόση 2 ml/kg μέσω ενδοφλέβιας έγχυσης. Η σάρωση ξεκίνησε 30-40 δευτερόλεπτα μετά την έγχυση σκιαγραφικού χρησιμοποιώντας το ίδιο οπτικό πεδίο με τη μελέτη πριν από τη σκιαγράφηση. Οι εικόνες της αξονικής τομογραφίας ελήφθησαν ως αρχεία DICOM (Digital and Communication in Medicine).

Μέθοδοι μέτρησης στην αξονική τομογραφία και ανάλυση δεδομένων
Οι εικόνες DICOM αναλύθηκαν με τη χρήση προγράμματος προβολής δεδομένων DICOM (Osirix®, Pixmeo SARL). Όλα τα δεδομένα απεικονίστηκαν σε μια οθόνη ηλεκτρονικού υπολογιστή και επιλέχθηκε ένα παράθυρο μαλακών ιστών (WL: 40, WW: 400) για την καλύτερη απεικόνιση τόσο των νεφρών όσο και των νεφρικών αγγείων και της αορτής. Για την αξιολόγηση και τη μέτρηση του μήκους του δεύτερου οσφυϊκού σπονδύλου (Ο2) επιλέχθηκε ένα παράθυρο οστών (WL: 600, WW: 3000). Στις μελέτες πριν τη σκιαγράφηση χρησιμοποιήθηκε πολυεπίπεδη ανακατασκευή (MPR) για τη μέτρηση του μέγιστου μεγέθους κάθε νεφρικής διάστασης (μήκος, πλάτος και ύψος), του μήκους του δεύτερου οσφυϊκού σπονδύλου (Ο2) και της διαμέτρου της κοιλιακής αορτής (Ao). Το μήκος του νεφρού (Ν) διαιρούμενο με το μήκος του Ο2 και Αο χρησιμοποιήθηκε για τον υπολογισμό των λόγων Ν/Ο2 και Ν/Αο. Το μήκος και το πλάτος του νεφρού μετρήθηκαν στο ραχιαίο επίπεδο και το ύψος στο εγκάρσιο επίπεδο με τη χρήση των εικόνων MPR (Εικόνα 1). Το μήκος του νεφρού μετρήθηκε στο ραχιαίο επίπεδο, με τη χάραξη μιας γραμμής από το πιο κρανιακό όριο του πρόσθιου πόλου έως το πιο ουραίο όριο του οπίσθιου πόλου του νεφρού. Το ύψος μετρήθηκε στο εγκάρσιο επίπεδο κάθετα στη γραμμή του βραχέος άξονα του νεφρού που συνδέει το μέσο της νεφρικής πυέλου με την περιφέρεια του νεφρού (Εικόνα 1B). Για το πλάτος, αρχικά χαράχθηκε μια γραμμή που συνέδεε τον πρόσθιο με τον οπίσθιο πόλο. Στη συνέχεια, το πλάτος μετρήθηκε με τη χάραξη γραμμής από το πιο πλάγιο σημείο της νεφρικής κάψας κάθετα προς τη γραμμή που συνδέει τους πόλους του νεφρού και διέρχεται από το μέσο της νεφρικής πυέλου (Εικόνα 1C). Το μήκος του Ο2 μετρήθηκε στο ραχιαίο επίπεδο, στη μέση του σπονδυλικού σώματος (Εικόνα 2) και η διάμετρος της αορτής μετρήθηκε στο ραχιαίο επίπεδο, οπισθίως της αριστερής νεφρικής αρτηρίας (Εικόνα 3). Όλες οι μετρήσεις για τις νεφρικές διαστάσεις, Ο2 και Ao πραγματοποιήθηκαν τρεις φορές για κάθε νεφρό και η μέγιστη μέτρηση επιλέχθηκε για χρήση στη μελέτη.

  Το πάχος του νεφρικού φλοιού (ΠΝΦ) κάθε νεφρού μετρήθηκε στην αξονική τομογραφική μελέτη που περιλάμβανε χορήγηση σκιαγραφικού με σκοπό τη βελτιστοποίηση των ορίων μεταξύ του νεφρικού μυελού και του φλοιού για την ακριβέστερη εκτίμηση του πάχους του τελευταίου. Το ΠΝΦ μετρήθηκε στο ραχιαίο επίπεδο, σε 3 σημεία, όπου η ευρεία βάση της νεφρικής πυραμίδας του μυελού οριοθετείται σαφώς. Για τη μέτρηση της ΠΝΦ, χαράχθηκε μια γραμμή κάθετη σε δύο νοητές παράλληλες γραμμές που αντιπροσωπεύουν το όριο της βάσης της νεφρικής πυραμίδας και της νεφρικής κάψας (Εικόνα 4). Στη συνέχεια, υπολογίστηκε ο μέσος όρος των τριών μετρήσεων και χρησιμοποιήθηκε η μέση τιμή για τον κάθε νεφρό.

 Όλες οι μετρήσεις πραγματοποιήθηκαν μία φορά από έναν από τους συγγραφείς (Π.M.) αυτής της μελέτης, χωρίς γνώση του ιστορικού των ασθενών.

Στατιστική ανάλυση
Η ηλικία, το σωματικό βάρος, η διάμετρος της κοιλιακής αορτής, το μήκος του δεύτερου οσφυϊκού σπονδύλου, οι νεφρικές διαστάσεις, το πάχος του νεφρικού φλοιού και οι λόγοι Ν/Ο2 και Ν/Ao εκφράστηκαν ως μέσος όρος ± TA. Τέλος, οι μέσες τιμές συγκρίθηκαν με τη διενέργεια t-test ανεξάρτητων δειγμάτων. Όλες οι στατιστικές αναλύσεις πραγματοποιήθηκαν με τη χρήση στατιστικού λογισμικού (IBM SPSS statistics, έκδοση 26.0, Chicago, IL, USA) και η στατιστική σημαντικότητα ορίστηκε ως p˂ 0,05.

Αποτελέσματα

Συνολικά 262 γάτες υποβλήθηκαν σε αξονική τομογραφία κοιλίας κατά τη διάρκεια της περιόδου μελέτης. Από αυτές, 10 θηλυκές στειρωμένες γάτες και 4 αρσενικές στειρωμένες γάτες πληρούσαν τα κριτή ρια ένταξης. Έντεκα γάτες ήταν κοινές Ευρωπαικές κοντότριχες και τρεις κοινές Ευρωπαικές μακρύτρι χες. Η μέση ηλικία ήταν 9,47 ± 3,5 (εύρος: 3,25-14,42) έτη. Το µέσο σωµατικό βάρος του πληθυσµού των γατών αυτής της µελέτης ήταν 4,27 ± 0,96 (εύρος: 2,2-5,8) κιλά. Το µέσο µήκος του Ο2 ήταν 1,75 ± 0,12 (εύρος: 1,56-1,97) εκ., και η μέση διάμετρος του Αο ήταν 0,39 ± 0,04 (εύρος: 0,32-0,48) εκ.

  Οι διαστάσεις των νεφρών, οι λόγοι Ν/Ao και Ν/ Ο2, το πάχος του νεφρικού φλοιού και τα αποτελέσματα της σύγκρισης μεταξύ των δύο νεφρών παρουσιάζονται στους Πίνακες 1 και 2. Ο δεξιός νεφρός είχε μέσο μήκος 3,99 ± 0,33 (εύρος: 3,584,8) εκ., μέσο πλάτος 2,76 ± 0,33 (εύρος: 2,35-3,39) εκ., και μέσο ύψος 2,31 ± 0,21 (εύρος: 1,97-2,66) εκ. ενώ το μέσο μήκος του αριστερού νεφρού ήταν 3,91 ± 0,34 (εύρος: 3,32-4,61) εκ., το μέσο πλάτος ήταν 2,79 ± 0,29 (εύρος: 2,4-3,37) εκ. και το μέσο ύψος ήταν 2,44 ± 0,2 (εύρος: 2,09-2,81) εκ. Δεν υπήρχε στατιστικά σημαντική διαφορά στο μήκος, το πλάτος και το ύψος (P= 0,521, P= 0,790, P= 0,123, αντίστοιχα) μεταξύ των δύο νεφρών. Συμπεριλαμβανομένων των τιμών από τη μέτρηση του δεξιού και του αριστερού νεφρού ταυτόχρονα, το μέσο μήκος του νεφρού ήταν 3,95 ± 0,33 (εύρος: 3,324,8) εκ., το μέσο πλάτος του νεφρού ήταν 2,77 ± 0,3 (εύρος: 2,35-3,39) εκ. και το μέσο ύψος του νεφρού ήταν 2,37 ± 0,21 (εύρος: 1,97-2,81) εκ.. Ο μέσος λόγος Ν/Ao για τον δεξιό νεφρό ήταν 10,25 ± 1,25 (εύρος: 7,54-12,38), ενώ ο λόγος Ν/Ο2 ήταν 2,29 ± 0,19 (εύρος: 1,99-2,67). Οι αντίστοιχες μετρήσεις για τον αριστερό νεφρό ήταν 10,04 ± 1,22 (εύρος: 7,3512,03) και 2,24 ± 0,18 (εύρος: 1,97-2,61), αντίστοιχα. Δεν υπήρχε στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ των δύο νεφρών στις μέσες τιμές των λόγων Ν/Ao και Ν/Ο2 (P=0,644, P=0,498, αντίστοιχα). Οι μέσοι λόγοι Ν/Ao και Ν/Ο2, όταν μετρήθηκαν συμπεριλαμβανομένων των μετρήσεων και από τους δύο νεφρούς, ήταν 10,15 ± 1,21 (εύρος: 7,35-12,38) και 2,26 ± 0,18 (εύρος: 1,97-2,67), αντίστοιχα.

  Όσον αφορά το πάχος του νεφρικού φλοιού, η μέση τιμή αυτού ήταν 0,49 ± 0,13 (εύρος: 0,36-0,85) εκ. στον δεξιό νεφρό, ενώ στον αριστερό νεφρό ήταν 0,49 ± 0,14 (εύρος: 0,36-0,87) εκ. και η διαφορά μεταξύ των δύο νεφρών δεν ήταν στατιστικά σημαντική (P=0,955). Τέλος, συμπεριλαμβανομένων των μετρήσεων του πάχους του νεφρικού φλοιού και από τους δύο νεφρούς, το μέσο πάχος του νεφρικού φλοιού ήταν 0,49 ± 0,13 (εύρος: 0,36- 0,87) εκ.

Συζήτηση

Αυτή η αναδρομική μελέτη δείχνει ότι η μέτρηση των διαστάσεων των νεφρών και του πάχους του νεφρικού φλοιού γατών σε μελέτες αξονικής τομογραφίας είναι εφικτή. Στη μελέτη μας, καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι οι μέσες διαστάσεις του δεξιού νεφρού πριν από τη σκιαγράφηση ήταν 3,99 ± 0,33 εκ. σε μήκος, 2,76 ± 0,33 εκ. σε πλάτος, 2,31 ± 0,21 εκ. σε ύψος, ενώ εκείνα του αριστερού νεφρού ήταν 3,91 ± 0,34 εκ., 2,79 ± 0,29 εκ., 2,44 ± 0,20 εκ., αντίστοιχα. Οι μέσοι λόγοι ΔΝ/Ο2 και ΑΝ/Ο2 ήταν 2,29 ± 0,19 και 2,24 ± 0,18, αντίστοιχα, και οι μέσοι λόγοι ΔΝ/Ao και ΑΝ/Ao ήταν 10,25 ± 1,25 και 10,04 ± 1,22, αντίστοιχα. Το μέσο πάχος του νεφρικού φλοιού μετά τη σκιαγράφηση για τον δεξιό νεφρό ήταν 0,49 ± 0,13 εκ. και για τον αριστερό 0,49 ± 0,14 εκ. Στη μελέτη μας δεν εντοπίστηκε στατιστικά σημαντική διαφορά στις μετρήσεις μεταξύ των δύο νεφρών.

  Στην κτηνιατρική βιβλιογραφία υπάρχουν δημοσιευμένες αναφορές για τις διαστάσεις των νεφρών με διάφορες μεθόδους. Για παράδειγμα, στους υπερήχους, οι νεφροί των γατών μπορούν να έχουν μήκος 3,2 έως 4,1 εκ., πλάτος 2,2 έως 2,8 εκ. και ύψος 1,9 έως 2,5 εκ., σύμφωνα με τους Walter et al. 1987. Τα αποτελέσματα αυτά συμφωνούν με μια πιο πρόσφατη υπερηχογραφική μελέτη (Park et al. 2008). Στην ίδια μελέτη των Park et al. 2008, οι συγγραφείς μέτρησαν το πάχος του φλοιού του νεφρού που ήταν 0,47 ± 0,08 εκ. στον αριστερό νεφρό και 0,47 ± 0,08 εκ. στον δεξιό νεφρό και οι συνολικές μετρήσεις των ανατομικών διαστάσεων του νεφρού δεν παρουσίασαν σημαντική διαφορά σε σύγκριση με τις υπερηχογραφικές μετρήσεις. Το φυσιολογικό μήκος του νεφρού στην ακτινογραφία θεωρείται ότι είναι 2,4-3,0 φορές το μήκος του δεύτερου οσφυϊκού σπονδύλου (Barrett & Kneller 1972). Μέχρι στιγμής, υπάρχει μόνο μία δημοσιευμένη μελέτη που αξιολογεί τα μορφολογικά χαρακτηριστικά των νεφρών σε γάτες με τη χρήση της αξονικής τομογραφίας (Darawiroj & Choisunirachon 2019). Σε αυτή τη μελέτη, οι διαστάσεις των νεφρών πριν τη χρήση σκιαγραφικού ήταν 3,54 ± 0,46 εκ. σε μήκος, 2,45 ± 0,27 εκ. σε πλάτος και 2,05 ± 0,23 εκ. σε ύψος για τον δεξιό νεφρό και 3,52 ± 0,44 εκ., 2,46 ± 0,28 και 2,19 ± 0,31 εκ. για τον αριστερό νεφρό. Εξ όσων γνωρίζει ο συγγραφέας, υπάρχει μόνο μία μελέτη μαγνητικής τομογραφίας που αξιολογεί τις διαστάσεις των νεφρών, η οποία όμως αφορά μόνο τις γάτες Περσίας (Dabanoglu & Pekoguz 2022).

  Το εύρος αναφοράς που περιγράφεται στους υπερήχους (Walter et al., 1987 Park et al. 2008) και στις ακτινογραφίες (Barrett & Kneller 1972) όπως αναφέρθηκαν παραπάνω, διαφέρει ελαφρώς από τα αποτελέσματα της μελέτης μας, με τις δύο αυτές μεθόδους να υποτιμούν το μέγεθος των νεφρών σε σύγκριση με τις μετρήσεις μας, με τη χρήση της αξονικής τομογραφίας. Αυτή η υποτίμηση μπορεί να εξηγηθεί από το γεγονός ότι η πολυεπίπεδη ανακατασκευή της αξονικής τομογραφίας επιτρέπει μια πιο αξιόπιστη μέτρηση παρέχοντας τρισδιάστατες εικόνες των νεφρών σε σύγκριση με τις δισδιάστατες εικόνες που παρέχουν οι ακτινογραφίες και ο υπέρηχος, όπως περιγράφεται και στην ανθρώπινη βιβλιογραφία (Larson et al. 2011).

  Οι νεφρικές διαστάσεις που αναφέρθηκαν στη μελέτη μας διαφωνούν με τα αποτελέσματα μιας μελέτης αξονικής τομογραφίας νεφρών που διεξήχθη σε υγιή πληθυσμό γατών στην Ταϊλάνδη (Darawiroj & Choisunirachon 2019). Οι τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν για τη μέτρηση των νεφρικών διαστάσεων σε αυτή τη μελέτη είναι πανομοιότυπες, εκτός από τη μέτρηση του πλάτους, η οποία πραγματοποιήθηκε ελαφρώς διαφορετικά από τη δική μας μελέτη. Οι μέσες διαστάσεις ήταν χαμηλότερες στον πληθυσμό των γατών στην Ταϊλάνδη. Η διαφορά στα αποτελέσματα μπορεί να σχετίζεται με το γεγονός ότι οι συγγραφείς στην προηγούμενη μελέτη συμπεριέλαβαν γάτες ηλικίας κάτω των επτά μηνών, γεγονός που μπορεί να μείωσε τις μέσες διαστάσεις των νεφρών ή/και να αντικατοπτρίζει μια διαφορά στις διαστάσεις των νεφρών μεταξύ των ασιατικών γατών και των γατών στο Ηνωμένο Βασίλειο. Σύμφωνα με την εμπειρία ενός από τους συγγραφείς (Μάντης 2022 σελ. 87), ορισμένες ασιατικές φυλές γατών ενδέχεται να έχουν μήκος νεφρού μόλις 3,5 εκ. Μια άλλη διαφορά στη μελέτη μας ήταν ότι ο πληθυσμός των γατών μας αποτελούνταν μόνο από στειρωμένες γάτες, ενώ ο πληθυσμός των γατών στη μελέτη που διεξήχθη στην Ταϊλάνδη αποτελούνταν τόσο από στειρωμένες όσο και από ακέραιες γάτες. Στην υπάρχουσα κτηνιατρική βιβλιογραφία έχει αναφερθεί ότι η αναπαραγωγική κατάσταση μπορεί να επηρεάσει το μέγεθος των νεφρών, με τις στειρωμένες γάτες να έχουν συνήθως μικρότερο μέγεθος νεφρών (Shiroma et al. 1999), οπότε η διαφορά που διαπιστώθηκε στον πληθυσμό μας μπορεί να μην αντανακλά την πραγματική διαφορά και θα μπορούσε να είναι ακόμη μεγαλύτερη εάν στη μελέτη μας περιλαμβάνονταν ακέραιες γάτες. Με βάση την διαφορά που παρατηρήθηκε στα μεγέθη των δύο μελετών εγείρεται η υποψία ότι οι διαστάσεις των νεφρών των ασιατικών γατών μπορεί να είναι μικρότερες από τις γάτες στο Ηνωμένο Βασίλειο. Τέλος, οι μέσοι λόγοι Ν/Ο2 και Ν/Ao, 2,22 ± 0,23 και 10,36 ± 1,33, που αναφέρθηκαν από τους Darawiroj και Choisunirachon, 2019, βρίσκονται σε ελαφρώς καλύτερη συμφωνία με τα δικά μας αποτελέσματα 2,26 ± 0,18 και 10,15 ± 1,21, αντίστοιχα. Αυτό μπορεί να σχετίζεται με το σταθερότερο μήκος του δεύτερου οσφυϊκού σπονδύλου και τη διάμετρο της αορτής ανεξάρτητα από το μέγεθος, την ηλικία και το φύλο της γάτας. Ωστόσο, απαιτούνται περαιτέρω μελέτες με μεγαλύτερο μέγεθος δείγματος πριν από την εξαγωγή συμπερασμάτων.

  Εξ όσων γνωρίζουν οι συγγραφείς, αυτή είναι η πρώτη μελέτη που επιχειρεί να μετρήσει το πάχος του νεφρικού φλοιού με τη χρήση αξονικής τομογραφίας. Το μέσο πάχος του νεφρικού φλοιού του δεξιού νεφρού ήταν 0,49 ± 0,13 εκ., και 0,49 ± 0,14 εκ. στον αριστερό νεφρό. Στην ανθρώπινη βιβλιογραφία, μια υπερηχογραφική μελέτη (Beland et al. 2010) έδειξε ότι το ΠΝΦ σχετίζεται καλύτερα με τον εκτιμώμενο ρυθμό σπειραματικής διήθησης (eGFR) συγκριτικά με το μήκος των νεφρών. Επιπλέον, μια υπερηχογραφική μελέτη σε γάτες έδειξε ότι το πάχος του φλοιού έχει ισχυρότερη γραμμική συσχέτιση με τη συγκέντρωσης κρεατινίνης ορού και καλύτερη διαγνωστική απόδοση της ΧΝΝ σε σύγκριση με άλλες διαστάσεις των νεφρών (Yan et al. 2020). Η μελέτη αυτή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι παρατηρείται μείωση του πάχους του νεφρικού φλοιού σε γάτες με απώλεια της νεφρικής λειτουργίας και η μέτρηση του πάχους του φλοιού με τη χρήση υπερηχογραφίας θα μπορούσε να αποτελέσει πολύτιμη μέθοδο για την αξιολόγηση της εξέλιξης της ΧΝΝ στις γάτες. Με βάση αυτό, οι τιμές αναφοράς που παρέχονται στην παρούσα μελέτη μπορεί να είναι χρήσιμες στο μέλλον για την ανίχνευση και την παρακολούθηση της ΧΝΝ σε γάτες με τη χρήση αξονικής τομογραφίας, αν και τα αποτελέσματα θα πρέπει να ερμηνευτούν με προσοχή λόγω του μικρού μεγέθους του δείγματος στη μελέτη μας και περαιτέρω μελέτες είναι απαραίτητες πριν από την εξαγωγή συμπερασμάτων.

  Η μελέτη μας έχει επίσης ορισμένους περιορισμούς. Το μικρό μέγεθος του δείγματος, η απουσία μακροσκοπικής ανατομικής εξέτασης για τη συσχέτιση με το πραγματικό μέγεθος του νεφρού και η έλλειψη ιστοπαθολογικής εξέτασης για την επιβεβαίωση της απουσίας νεφρικής νόσου αποτελούν ορισμένα μειονεκτήματα αυτής της μελέτης. Ο αναδρομικός χαρακτήρας της μελέτης είναι ένας άλλος περιορισμός, καθώς δεν επιτρέπει την εφαρμογή τυποποιημένων πρωτοκόλλων στο σχεδιασμό της μελέτης. Επίσης, το ειδικό βάρος των ούρων δεν ήταν διαθέσιμο σε όλες τις γάτες αυτού του πληθυσμού. Έτσι, αυτό μπορεί να επηρέασε τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης, καθώς δεν γνωρίζουμε αν οι υπόλοιπες περιπτώσεις είχαν φυσιολογικό ειδικό βάρος ούρων και βασιστήκαμε μόνο στις νεφρικές βιοχημικές τιμές σε αυτές τις περιπτώσεις. Επιπλέον, από τις νεφρικές τιμές που αξιολογήθηκαν παραλείφθηκε ο πιο πρόσφατος νεφρικός βιοδείκτης ορού συμμετρικής διμεθυλαργινίνης (SDMA) που επιτρέπει την πρώιμη ανίχνευση της ΧΝΝ στις γάτες συγκριτικά με τις τιμές κρεατινίνης ορού (Hall et al. 2014).

  Συμπερασματικά, η παρούσα μελέτη δείχνει ότι η μέτρηση των διαστάσεων των νεφρών στις γάτες με τη χρήση της αξονικής τομογραφίας είναι εφικτή, και οι μέσες διαστάσεις πριν από τη σκιαγράφηση του δεξιού νεφρού είναι 3,99 ± 0,33 εκ. σε μήκος, 2,76 ± 0,33 εκ. σε πλάτος, 2,31 ± 0,21 εκ. σε ύψος, ενώ εκείνες του αριστερού νεφρού είναι 3,91 ± 0,34 εκ., 2,79 ± 0,29 εκ, 2,44 ± 0,20 εκ., αντίστοιχα. Οι διαστάσεις του νεφρού όταν και οι δύο νεφροί υπολογίστηκαν μαζί είναι 3,95 ± 0,33 εκ. σε μήκος, 2,77 ± 0,30 εκ. σε πλάτος και 2,37 ± 0,21 εκ. σε ύψος. Το μέσο πάχος του φλοιού του νεφρού μετά τη σκιαγράφηση για τον δεξιό νεφρό είναι 0,49 ± 0,13 εκ. και για τον αριστερό 0,49 ± 0,14 εκ., ενώ για τους δύο νεφρούς ως ενιαία μέτρηση είναι 0,49 ± 0,13 εκ.. Επιπλέον, η αναφορά του πάχους του νεφρικού φλοιού που παρέχεται σε αυτή τη μελέτη μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε μελλοντικές μελέτες για την αξιολόγηση και την παρακολούθηση της ΧΝΝ στις γάτες. Τέλος, περαιτέρω μελέτες με μεγαλύτερο μέγεθος δείγματος είναι απαραίτητες για μια πιο ευαίσθητη, ειδική και ακριβή μέτρηση των νεφρικών διαστάσεων και την αξιολόγηση της εφαρμογής τους στην κλινική πράξη.

Σύγκρουση συμφερόντων
Οι συγγραφείς δηλώνουν ότι δεν υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων

Ευχαριστίες
Οι συγγραφείς θα ήθελαν να ευχαριστήσουν τον Περίανδρο Παπαμάρκο για τη βοήθειά του στη στατιστική ανάλυση της μελέτης.

Βιβλιογραφία

• Barrett RB, Kneller SK (1972) Feline kidney mensuration. Acta Radiol Suppl 319, 279-80.
• Beland MD, Walle NL, Machan JT, Cronan JJ (2010) Renal cortical thickness measured at ultrasound: is it better than renal length as an indicator of renal function in chronic kidney disease? A JR Am J Roentgenol 195, W1469.
• Bragato N, Borges NC, Fioravanti MC (2017) B-mode and Doppler ultrasound of chronic kidney disease in dogs and cats. Vet Res Commu, 41, 307-315.
• Brown A, Elliott J, Schmiedt CW, Brow A (2016) Chronic Kidney Disease in Aged Cats: Clinical Features, Morphology, and Proposed Pathogeneses. Vet Pathol, 53, 309-26.
• Dabanoglu I, Pekoguz NC (2020) Normal values of the kidney in Persian cats by MRI. Israel Journal of Veterinary Medicine Vol.77 (1), 38-43.
• Darawiroj D, Choisunirachon N, (2019) Morphological assessment of cat kidneys using computed tomography. Anat Histol Embryol 48, 358-365.
• Hal J, Yerramilli M, Obar E, Yerramilli M, Jewel DE (2014) Comparison of serum concentrations of symmetric dimethylarginine and creatinine as kidney function biomarkers in cats with chronic kidney disease. J Vet Intern Med, 28, 1676-83.
• Larson DB, Meyers ML, O’har SM (2011) Reliability of renal length measurements made with ultrasound compared with measurements from helical CT multiplanar reformat images. A JR Am J Roentgenol 196, W592-7.
• Mantis P (2022) In: Practical small animal ultrasonography: abdomen. 2nd ed. Grupo Asís, Zaragoza, Spain, p. 87.
• O’neill DG, Church DB, McGreevy PD, Thomson PC, Brodbelt DC (2015) Longevity and mortality of cats attending primary care veterinary practices in England. J Feline Med Surg 17, 125-33.
• Park IC, Lee S., Kim JT, Nam SJ, Choi R, Oh KS, Son CH, Hyun C (2008) Ultrasonographic evaluation of renal dimension and resistive index in clinically healthy Korean domestic short-hair cats. J Vet Sci 9, 415-9.
• Shiroma JT, Gabriel JK, Carter RL, Scruggs SL, Stubbs PW (1999). Effect of reproductive status on feline renal size. Vet Radiol Ultrasound 40, 242-5.
• Yan GY, Chen KY, Wang HC, Ma TY, Chen KS (2020) Relationship between ultrasonographically determined renal dimensions and International Renal Interest Society stages in cats with chronic kidney disease. J Vet Intern Med 34, 1464-1475.
• www.iris-kidney.com. (2022). IRIS Kidney. [online]
• Available at: http://www.iris-kidney.com/index.html.

 

Υπεύθυνος αλληλογραφίας:
Θωμάς Νατσιόπουλος
e-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.